Dzieci w wieku przedszkolnym intensywnie rozwijają się nie tylko intelektualnie i emocjonalnie, ale również sensorycznie – czyli poprzez zmysły. Właściwe odbieranie, przetwarzanie i reagowanie na bodźce zmysłowe to fundament prawidłowego rozwoju. Czasem jednak ten proces nie przebiega tak, jak powinien. Mówimy wtedy o zaburzeniach integracji sensorycznej (SI). Warto wiedzieć, jak je rozpoznać i kiedy skonsultować się z terapeutą.
Czym jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna to zdolność do odbierania informacji zmysłowych (np. dotyku, ruchu, wzroku, dźwięku) i odpowiedniego reagowania na nie. U dzieci z zaburzeniami SI mózg może mieć trudność z prawidłowym przetwarzaniem tych bodźców – co może prowadzić do nadwrażliwości lub niedowrażliwości na określone doznania, a także do problemów w zachowaniu, nauce i relacjach społecznych.
Jakie zmysły mogą być zaburzone?
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą dotyczyć różnych układów zmysłowych:
- Dotyk (układ taktylny) – dziecko może unikać kontaktu fizycznego lub przeciwnie – nie czuć granic dotyku. Może przeszkadzać mu noszenie pewnych ubrań, dotykanie różnych faktur lub… głaskać zwierzę zewnętrzną stroną dłoni, co jest charakterystycznym objawem trudności z przetwarzaniem bodźców dotykowych.
- Zmysł równowagi (układ przedsionkowy) – dziecko może nie lubić huśtawek, unikać skakania czy przewracania się, albo odwrotnie – ciągle poszukiwać intensywnych doznań ruchowych, co bywa mylone z nadpobudliwością.
- Zmysł czucia głębokiego (układ proprioceptywny) – problemy z koordynacją ruchową, niezgrabność, zbyt silne lub zbyt słabe ściskanie przedmiotów.
- Wzrok – trudności z koncentracją wzroku, zamykanie oczu przy intensywnym świetle, niechęć do rysowania, układania puzzli.
- Słuch – nadwrażliwość na dźwięki, zasłanianie uszu w hałaśliwym otoczeniu, trudności z rozumieniem poleceń słownych.
- Węch i smak – niechęć do określonych zapachów i konsystencji potraw, wybiórczość pokarmowa, silne reakcje na niektóre zapachy.
Jakie zachowania powinny wzbudzić czujność rodzica?
Nie każde nietypowe zachowanie oznacza zaburzenia SI, ale istnieje szereg sygnałów, które warto potraktować jako powód do obserwacji i ewentualnej diagnozy:
- dziecko unika kontaktu fizycznego lub przeciwnie – jest nadmiernie „przytulaśne”;
- trudno mu usiedzieć w miejscu, łatwo się rozprasza;
- ma trudności z ubieraniem się, nie lubi mycia włosów, obcinania paznokci;
- przesadnie reaguje na hałas lub ignoruje głośne dźwięki;
- często się przewraca, potyka, niechętnie korzysta z placu zabaw;
- nie lubi jeść określonych potraw ze względu na ich strukturę;
- nietypowo dotyka rzeczy lub zwierząt, np. głaszcząc kota grzbietem dłoni – to sygnał, że odbiór bodźców dotykowych może być zaburzony.
W przypadku powtarzających się i utrzymujących się objawów warto skonsultować się ze specjalistą – terapeutą integracji sensorycznej. Wczesna diagnoza i odpowiednio dobrana terapia mogą znacząco poprawić komfort życia dziecka i jego funkcjonowanie w grupie.
Przedszkole otwarte na potrzeby dzieci
W Przedszkolu Wyspa Smyków w Legionowie zdajemy sobie sprawę, że każde dziecko jest inne, a niektóre potrzebują więcej indywidualnego wsparcia. Dlatego akceptujemy i wspieramy dzieci ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi, w tym także z zaburzeniami SI. Nasza kadra prowadzi obserwacje rozwoju dzieci i wdraża odpowiednie formy pomocy oraz indywidualne zajęcia w razie potrzeby.
Jesteśmy małym, kameralnym przedszkolem, które tworzy przyjazne warunki do rozwoju – bez oceniania, z troską i uważnością. Zapraszamy do kontaktu.